Antalya, 01 Aralık 2020
‘‘ayıplı hizmet nedeniyle ETÜT MERKEZİ sözleşmesinin feshi’’
Koronavirüs (Covid-19) pandemisinin ülkemiz ve tüm dünyadaki ölümcül tehlikesi malum olup tüketici haklarımızı içeren mucbir sebepler kapsamında sözleşmelerin feshi konusunda tüketiciler büyük sorunlar yaşamakta ve bu nedenle de mağduriyetleri ortaya çıkmaktadır. Bu sorunlardan özel eğitim etüt merkezleri ile yapılan sözleşmeleri değerlendiren Antalya Kaza Mağdurları, Sosyal Güvenlik ve Tüketici Hakları Derneği (KazaMağdurDer) Genel Başkanı Ali Körükçü; “yüz yüze eğitimin sona ermesiyle verilmeyen hizmet nedeniyle sözleşmenin feshedilmeyerek sonraki aylara dair ödemelerin iptal edilmemesi durumunda mağduriyet yaşayan tüketicilerin, yapılan yasal düzenlemeler ve parasal sınırları göz önüne alarak ilgili tüketici hakem heyetleri veya tüketici mahkemelerine mutlaka müracaat etmeleri gerektiğini” söyledi.
Ülkemizde Bakanlık kararı ile örgün eğitim ve öğretime 16 Mart 2020 tarihi itibariyle ara verilmiş, daha sonra da uzatmalar yapılmış ve nihai olarak da yeni dönem EYLÜL ayına kadar örgün eğitim ve öğretim sonlandırılmıştır. Koronavirüs (Covid 19) pandemesinin özel eğitim kurumları ücretleri üzerine etkisi MEB mevzuatı, Tüketici hukuku ve Borçlar hukuku açısından ele alarak incelemek gerektiği açıktır. Her durumunda da bu kapsamda eğitim ücretinin ödenmesi, özel okulun borcunun ifası oranında talep edilebilecektir.
‘‘Yargıtay’a göre “salgın hastalık”lar da mücbir sebep olabilir. Salgın (bulaşıcı) hastalığı, “kaynağı ve sebebi ne olursa olsun, insandan insana bulaşabilen, şahıs ve malvarlığı zararlarına yol açan, önlenemeyen veya önlenmesi oldukça zaman alan hastalıklar” olarak tanımlamıştır. Bu yüzden Covid-19 salgınının hukuken mücbir-sebep olarak kabul edilmesi, imkânsız hale gelen ifanın karşılığı olan özel okul ücretinin iadesi hususunun gerekliliğini ortadan kaldırmayacaktır.
Kayıt sözleşmeleri veliler ile özel eğt.kurumları arasında yapılmaktadır. Velilerle yapılan, üçüncü kişi lehine bu sözleşmeler Tüketici hukukunun konusudur. Yani veliler tüketicidir, Okul/Eğitm Kurumları sözleşmeleri de TKHK. anlamında hizmet edimi içeren sözleşmelerdendir. TKHK.’da hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler, dolayısıyla Türk Borçlar Kanunu (TBK.) hükümleri uygulanır (TKHK. m.83/1).
Kayıt sözleşmeleri hukuki niteliği itibariyle özel hukuk sözleşmesidir. Özel eğitim .kurumları ücret karşılığında hizmet vermeyi esas alır. Veli de ücret ödeyeceği için karşılıklı iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme vardır. Özel eğt.kurumları salgın sebebiyle borcunu ifa edememektedir.
Sözleşmenin TBK.m.117 borçlunun temerrüdü, TBK.m.136 ifa imkansızlığı, TBK. md. 138 ifa güçlüğü çerçevesinde genel ilkelere göre sona erdirilmesi söz konusu olacaktır. TBK.’nın “Borçların İfası” kısmının karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde ifa sırasını düzenleyen 97.maddesi de özel eğt.kurumunun sözleşmenin diğer tarafı olan tüketici veliden ücret talep edebilmesinin ön şartlarını açıklamaktadır. 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu hükümlerinden anlaşılacağı üzere uzaktan eğitim, MEB tarafından geliştirilen EBA sistemi üzerinden yapılmaktadır. Özel okulların uzaktan eğitim vermeleri MEB mevzuatına göre yasal değildir.
Derneğimize, etüt merkezi ile yapılan sözleşmenin feshine dair müracaatta bulunan tüketici N.K. için müdahil olunarak Antalya Muratpaşa İlçe Hakem Heyetine ‘‘Ayıplı Hizmet Nedeniyle Sözleşme Feshi ve Bedelsizlik İçeren Kalan Ödemenin İptali’’ talepli yapılan başvuru sonucu Heyetin 12/10/2020 tarih ve 086820200004320 karar sayılı kararı ile TÜKETİCİNİN TALEBİNİN KABULÜNE VE TÜKETİCİ İLE FİRMA ARASINDA KURULAN SÖZLEŞMENİN İPTALİNE, TÜKETİCİNİN BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE, SENETLERİN TÜKETİCİYE İADE EDİLMESİNE karar verilmiştir.
Tüketicilerin mağduriyet yaşamamaları için hak ihlallerine karşı bilinçli olmaları ve başvurularda bulunmaları menfaatlerine olacaktır.
Ali KÖRÜKÇÜ / Gn.Bşk.
Hukukçu/Ekonomist
